Je kunt ons ondersteunen dit dit formulier te ondertekenen en daarna in te dienen bij de gemeente (DigiD).

Je kunt het formulier ook:

1. inleveren bij het gemeentehuis, Kinkelenburglaan 6, Bemmel
2. per post sturen naar: Gemeente Lingewaard, Postbus 15, 6680 AA Bemmel 

Zienswijze Stichting Groene Dorpsrand

Geachte gemeenteraad,

Met dit schrijven wil de Stichting Groene Dorpsrand Bemmel haar zienswijze kenbaar maken over het TAM-omgevingsplan Zandsestraat Bemmel. We zullen allereerst uiteenzetten waarom onze stichting dit doet en daarna onze bezwaren benoemen.

In het voorjaar van 2020 werden de inwoners van Bemmel geconfronteerd met woningbouwplannen van de gemeente aan de zuidelijke dorpsrand van Bemmel. De gemeente kwam met een door een bouwontwikkelaar uitgewerkt plan met aantallen en typen woningen voor deze plek, temidden van Park Lingezegen en Natura 2000 gebied. 

Eerst als actiegroep, en later als stichting, hebben we ons ten doel gesteld om het kenmerkende landschappelijke karakter te behouden van de Bemmelse dorpsranden en in het bijzonder die van de zuidwestelijke dorpsrand. Bovendien moet het dorp niet opgeslokt worden door het grootstedelijk gebied Nijmegen. Woningbouw op deze plek is vernietigend voor de aanwezige waardevolle natuur en leefomgeving. Daarbij zijn veel kansrijke alternatieven in en om Bemmel die de gemeente niet in ogenschouw neemt.

Als stichting hebben we laatste jaren veel activiteiten ontplooid om onze doelen na te streven. We spraken veel mensen die genieten van het gebied, we spraken met ambtenaren en politici van de gemeente en we spraken vele experts op het gebied van woningbouw en natuur. Dit sterkt ons in de overtuiging dat de tegenargumenten en de alternatieven die onze stichting geeft voor het bouwplan aan de Zandsestraat hout snijden. Toch zien we ons geconfronteerd met een gemeente die niet vatbaar is voor alternatieve mogelijkheden, maar procedures en inspraak voor burgers liefst zo onbereikbaar en klein mogelijk maakt. De bezwaren in deze zienswijze op het omgevingsplan zullen dan ook niet verbazen, maar vragen wel ernstig om heroverweging en kritisch politiek debat.

Het plan
Het plan om te bouwen is bepaald niet nieuw. De gemeente bezit een deel van de grond en dat maakt de zaak nogal anders dan andere bouwplannen. Decennia terug deed de gemeente al een poging op het terrein een scholengemeenschap te bouwen, protesten van burgers en bezwaren van het provincie blokkeerden dit. De toenmalige wethouder gaf bij vaststelling van de contouren van Park Lingezegen aan dat dit gebied er niet aan toegevoegd hoefde te worden, omdat het toch al in bezit van gemeente Lingewaard was en daarmee gevrijwaard van Nijmeegse woningbouw. Dit bleken geen betrouwbare veiligheidsgaranties voor mens en natuur; door een onbegrijpelijke analyse van woningbehoefte en bouwmogelijkheden in Lingewaard, was de gemeente al te gretig met het in de arm slaan nemenvan een bouwontwikkelaar. Deze laatste nam allerlei taken over waarvan je verwacht dat een gemeente die doet; nette plannen ontwikkelen voor omgevingsontwikkeling en zelfs burgerparticipatie.

Het plan moest slecht beargumenteerde wijzigingen ondergaan om in het gevlei te blijven van politieke partijen en een commercieel bureau schetste lustig plaatjes van een paar huizen in een groene omgeving. De facto is het plan van opgeschroefd van 81 naar 146 woningen met ook nog eens hoogbouw in een gebied waar nu volop landschaps-, natuur- en recreatiewaarden aanwezig zijn. Als afleidingsmanoeuvre werd een groenstrook gepresenteerd die er alleen maar is, omdat er niet onder de hoogspanningsmasten mag worden gebouwd. 

Voor alle helderheid: de stichting is niet tegen bouwen van woningen. Sterker nog: de stichting heeft legio mogelijkheden aangekaart om te bouwen op andere locaties die de genoemde waarden niet of veel minder schaden. De gemeente heeft die al te gemakkelijk ter zijde geschoven met de opmerking dat ze die óók willen bekijken en willen gaan gebruiken – en dus niet als alternatief voor het bouwplan. In ons gesprek met wethouder Witjes werd dit gesuggereerd; de stichting werd bedankt voor de moeite. Ook dat lijkt een loze belofte want er is daar geen activiteit op ontplooid. 

Dat het plan aan het milieu schade toebrengt volgt uit de volgende alinea’s.

Effecten op het milieu
De college heeft bekeken of een milieu effect rapportage (MER) nodig is voor het omgevingsplan en komt tot het oordeel van niet. Men zegt dat er geen aanzienlijke milieu-effecten zijn en dat er daarom geen MER nodig zou zijn. Het college zijn keuze vooral op het natuuronderzoek van Foreest Groen Consult (de waarde van dit onderzoek is opmerkelijk aangezien in het rapport een hele pagina wordt besteed aan een pleidooi voor woningbouw en ook nog specifiek in dit gebied). Men komt wel gemakkelijk tot deze conclusie en weet er ook nog bij te vermelden dat de democratische waarborgen zijn weggestreept. De gemeenteraad heeft blijkbaar de bevoegdheid van het MER beoordelingsbesluit aan het college gegeven “om onnodige vertraging in procedures te voorkomen”. Op deze wijze is de mogelijkheid van onafhankelijke toetsing van mogelijk milieu effecten van dit plan feitelijk niet goed mogelijk. Bovendien is te lezen in de stukken van de gemeente aangaande het beoordelingsbesluit dat wanneer de voorgeschreven maatregelen worden gevolgd er geen belangrijke nadelige milieugevolgen zouden zijn. Echter wordt ook beschreven dat het onbekend is wat die maatregelen kunnen zijn en dat daar verschillende vervolgonderzoeken voor nodig zijn. Deze redeneringen zijn inherent strijdig en maken de gehele exercitie tot een holle frase. De conclusie is dan ook volledig voorbarig en niet valide.

Het oordeel van de gemeente dat er geen MER nodig is, bestrijdt de stichting. Het gaat er namelijk om dat er geen aanzienlijke effecten zijn van het plan, en die zijn er wel degelijk. Er zal door de bouw en de bewoning van dit plan een veel zwaardere belasting zijn voor de omgeving en zijn waarden. Er wordt wel benoemd dat dit gecompenseerd wordt, maar als dat betekent dat alleen agrarische activiteiten zullen worden gestaakt op het bouwterrein is dat absoluut onvoldoende. Onbekend is hoe de compensatie eruit ziet en dit kan dan ook niet leiden tot het afzien van een MER.

Of de effecten niet ‘aanzienlijk’ zijn, hangt mede af van de invloed op het milieu zoals effecten op aspecten zoals lucht, water, bodem, flora, fauna, landschap, en gezondheid. Die zijn bij de bouw en bewoning alle in het geding. Het huidige terrein biedt een belangrijke brugfunctie tussen Natura2000 en Park Lingezegen (het bouwplangebied had natuurlijk Park Lingezegen moeten zijn, zoals hiervoor betoogd) en voornoemde aspecten worden met de bouw en bewoning allen ernstig schade toegedaan. Dat dit niet of nauwelijks is onderzocht (Foreest zegt hier wel iets over maar onze second opnion Looplan weerlegt dit), is andermaal strijdig met de beoordeling van de gemeente dat een MER niet noodzakelijk is.

Een ander punt om te beoordelen of het om aanzienlijke effecten op het milieu gaat, is de langdurigheid en onomkeerbaarheid van het plan. Dat is hier zeker aan de hand; de natuur-, omgevings- en recreatiewaarden worden met dit plan definitief teniet gedaan. Leefgebieden van steenuilen en dwergvleermuizen, omgevingsspecifieke flora, rust en donkerte worden met het plan ernstige schade toegebracht of geheel vernietigd. Om deze reden is een MER dan ook noodzakelijk. De verrichte onderzoekingen door bouwontwikkelaar en gemeente zijn fragmentarisch en ten dele verouderd. Ze geven dan ook geen basis om tot een oordeel over de noodzakelijkheid van een MER te komen. De stichting heeft een second opinion laten doen door Looplan en voegt deze toe bij deze zienswijze. Uit deze integrale en gelijktijdige ecologische beoordeling (iets dat dus geheel mist bij het bouwplan) volgt duidelijk dat de onderzoekingen van de gemeente en de bouwontwikkelaar onvoldoende zijn om planvorming op te baseren.

Ook heeft het plan invloed op de gezondheid van mensen. Het bouwen zal leiden tot luchtvervuiling en de bewoning maakt dat het gebied wegvalt voor bewoners van de gemeente die er nu rust en recreatie vinden. Er valt een belangrijk deel weg van het open dijklandschap, de architectonische ambities ten spijt. Het plan levert hoe dan ook geluidsoverlast voor de leefomgeving, fauna en omwonenden op, tijdens de bouw en de bewoning. Een MER is daarom ook noodzakelijk. 

De natuurvergunning van de provincie
De Provincie Gelderland heeft een natuurvergunning afgegeven voor het bouwplan. De stichting ziet dat deze vergunning ten onrechte is verleend en bestrijdt deze beslissing. In de verlening is onterecht de stikstofproblematiek buiten de beoordeling gelaten. De omgevingswet stelt niet voor niets dat de geregistreerde stikstofdepositieruimte aan een Natura2000 activiteit moet zijn toebedeeld.

Gemeente geeft na de QuickScan van SAB aan dat stikstof mogelijk geen probleem vormt, maar dat nog een passende  beoordeling gemaakt dient te worden. Men vergeet hierbij aan te geven dat de scan dateert van 26 mei 2025 en dat in juni de provincie heeft aangegeven dat er niet alleen verevend mag worden (interne saldering), maar tevens 35% bij elk project minder depositie plaats dient vinden om natuur te herstellen.

De Stichting heeft in haar bezwaarschrift aan de provincie negen gronden aangevoerd waarom deze vergunning niet had mogen worden verleend. Onlangs is het bezwaar van de stichting besproken in een zitting van de commissie rechtsbescherming van de provincie. Bij de zitting van de commissie rechtsbescherming gaf de provincie aan dat men zich bewust is dat natuurwaarden aangetast worden. Desgevraagd willen zij gaan eisen dat het hele bouwproces door een ecoloog begeleid moet worden. Ook zal volgens de provincie een hondenbeheersplan en een verlichtingsplan nodig zijn.

We zijn op dit moment in afwachting van de uitspraak van de commissie.

Burgerparticipatie
Een belangrijk onderdeel van bouwplanontwikkeling is participatie van burgers. Bij het bouwplan Zandsestraat is dit voortdurend een proces van ‘verdeel en heers’ en van intransparantie. Om een paar voorbeelden uit te lichten: kritische inspraak wordt zo veel mogelijk voorkomen doordat er geen mogelijkheid is tot vragen bij bewonersbijeenkomsten (eerst een plenaire presentatie en daarna mag u aan de tafeltjes verder…). Bij klankbordgroepen wordt een ondoorzichtig selectiebeleid gehanteerd, sommige burgers (zoals leden van onze stichting) worden uitgesloten van deelname. Nog erger: de participatie wordt goeddeels in handen van commerciële partijen gegeven waardoor onafhankelijke neutrale inspraak sowieso onmogelijk is.

Ook wordt beweerd dat het planontwerp is aangepast door inbreng van de omgeving. Maar het tegendeel lijkt het geval. Het intiële plan is juist flink uitgebreid van 81 naar 146 woningen en geschikte woningen voor ouderen die zo nodig zijn, komen er op deze manier ook niet (of een onverantwoord lange rolator-wandeling naar de winkels).

Zelfs bij het onderhavige traject van zienswijze indienen bij dit omgevingsplan (en inloopmomenten bij de gemeente voor informatie) weet de gemeente de inspraak zo veel mogelijk weg te houden van kritische geluiden. De publieke aankondiging van deze mogelijkheid wordt middenin de zomervakantieperiode gedaan met een klein regeltje in het gemeentenieuws onder een lastig herkenbare term (ter inzagelegging TAM-omgevingsplan) en de mogelijkheid loopt ook weer af in de zomer (27 augustus). Een andere beperking is dat burgers de zienswijze alleen kunnen indienen met DigiD (wat weer niet mogelijik is voor Stichtingen). Er staat wel iets in de nieuwsbrief Zandsestraat, maar daarop is niet iedereen geabonneerd en wordt niet gezegd hoe een zienswijze in te dienen.

Op die wijze hoeft de gemeente niet te vrezen voor kritische geluiden van zijn onderdanen. Gelukkig houdt de stichting een en ander goed in de gaten.

Conclusie
Zoals bij de introductie betoogd vindt de stichting Groene Dorpsrand Bemmel het onderhavige plan op vele punten tekort schieten en zou een betrouwbare en professionele overheid en politiek zulks niet moeten laten passeren. De vele argumenten op uiteenlopende gebieden zijn tot op heden goeddeels onbeantwoord gebleven. Dat frustreert niet alleen de stichting maar ook vele omwonenden en recreanten die dagelijks van het gebied genieten. Het wrange is dat er goede alternatieven zijn maar het de gemeente ontbreekt aan lef en visie om echt werk te maken van een leefomgeving waar mens en natuur (landschap, flora en fauna) samen kunnen gaan. Te allen tijde is de stichting bereid om over die alternatieven met de gemeente in gesprek te gaan.

We spreken de hoop uit dat de Raad de vele vraagtekens rond dit plan serieus in ogenschouw neemt en niet tot besluitvorming overgaat eer helderheid is over de belangen van mens en natuur. Met de door ons verzamelde kennis en verrichte onderzoek wordt in ieder geval duidelijk dat dit bouwplan vooral veel schade doet aan Bemmel en zijn bewoners.

Nieuwe situatie